De behandelingen zijn afgerond, de uitslagen zijn goed. De kanker is weg!

Opluchting en blijdschap zullen de gevoelens zijn na dit nieuws. Ook hier zijn de reacties steeds weer verschillend en heel persoonlijk bij elke naaste. Misschien durf je het nog even niet te geloven, voelt het onwennig en komt het besef met de blijdschap en opluchting ietsje later. Maar naast deze blijdschap zal de angst voor terugkeer van de kanker  blijven.

Dit is het moment dat de rollercoaster stopt en jullie met misschien nog knikkende knieën uitstappen. Na de opluchting ga je dan meestal ook voelen hoe moe je eigenlijk bent, jij en jou lief.  Misschien hadden jullie verwacht dat het leven weer als vanouds zou gaan worden, maar dat is eigenlijk nooit zo. Herstel, lichamelijk (vooral bij de kankerpatiënt) en vermoeidheid bij jouzelf, maar nog meer het verwerken van alles wat er is gebeurt, bij jouzelf en je lief, heeft eerst nog tijd nodig. Het proces na de kanker, zal op en af gaan. Er komt gaandeweg ruimte om beseffen wat er eigenlijk allemaal is gebeurt en dat je bewust of onbewust moet dealen met de knagende angst voor terugkeer. Met het verwerken van alles wat er is gebeurt, ben zowel jij als ook jou lief voor een groot deel overgeleverd aan de emoties die daar bij horen.

Rouw en verlies

Het verwerken is vergelijkbaar met het proces als bij rouw en verlies. Het leven als voor de kanker, is er niet meer en lijkt ook niet meer terug te kunnen komen. Dat vraagt aanpassing net als bij rouw en verlies, wat inhoudt dat er nieuw antwoord gevonden moet worden op hoe verder te gaan leven na de kanker. In dit verwerkingsproces proces zitten dan allerlei fasen. Met bijvoorbeeld gevoelens van onwerkelijkheid, verdriet, depressieve gevoelens of ook  boosheid om wat jullie is overkomen.  En er staat geen tijd voor de duur van dit proces. Iedereen heeft zijn eigen proces, met verschillende wisselende fasen en met een eigen tempo. Er zullen dan ook momenten zijn, waar jullie beider emoties of fasen niet geweldig zullen sporen met elkaar. Korte lontjes misschien bij beiden, of een behoefte aan troost terwijl de ander juist in een depressieve fase zit. En ook de tijd die jij of jou lief nodig hebben om alles te verwerken kan dus verschillen. 

Hoe verder na de kanker? Is dus eigenlijk altijd een vraag waar nog een antwoord op gevonden moet worden en die je meestal ergens in het proces na de kanker gaat vinden.

Er kunnen ook dingen in jullie leven zijn veranderd door beperkingen die zijn ontstaan door de kanker zelf. Vermoeidheid bijvoorbeeld, problemen op seksueel gebied, concentratieproblemen, ingrijpende veranderingen aan je lijf. Het kan dus zijn dat de zorg voor je lief gewoon doorgaat. En ook de angst voor terugkeer van de kanker blijft meestal nog op de voorgrond  staan. Zo zullen er nog langere tijd controles blijven. Die blijven spannend en kunnen stress geven. Je lief zal ziek kunnen worden of ergens pijn krijgen. zoals dat bij iedereen kan gebeuren. Omdat er nog weinig vertrouwen is gaan jullie je gemakkelijk afvragen of het misschien ook kanker zou kunnen zijn. Het heeft veel tijd nodig om weer iets meer vertrouwen terug te krijgen. 

Anders, onbegrepen en eenzaam voelen

Dan is er ook de omgeving. Mensen die niet zelf  hebben ervaren hoe het is zullen zich moeilijk echt kunnen inleven in hoe het is voor jou als naaste en voor jou lief is. Dat kun je ze niet kwalijk nemen, maar lastig en ook pijnlijk is het vaak wel. In de omgeving kom je mensen tegen die verwachten dat het allemaal wel klaar zou mogen zijn. Dat het boek kanker dicht kan. Zij hebben vaak geen weet van het proces na de kanker. Als naaste en natuurlijk ook als kankerpatiënt kun je jezelf eenzaam gaan voelen daardoor. Je komt misschien ook mensen tegen waarbij je aan alles merkt dat zij kanker eng vinden, of een moeilijk onderwerp om over te praten. Andersom is het voor jou ook soms lastig om begrip te kunnen hebben voor de problemen waar anderen mee te maken hebben en die op jou kunnen overkomen als een schijntje. Tot slot is er ook vanuit de omgeving vaak meer begrip en aandacht voor jou lief, dan voor jou als naaste. Een opmerking als “Jij zult wel blij zijn dat alles achter de rug is! Hoe gaat het nu met jou lief?”, zul je zeker langs horen komen.

In de vaak nog lange periode van verwerken en het antwoord vinden op de vraag “Hoe verder” kunnen er ook bijkomende problemen ontstaan. Zoals problemen op het gebied van kanker en werk of op het financiële vlak, gezondheid, kanker bij een ander familielid, zorgen om je kinderen etc.

Tips

Het kan helpen  je bewust te zijn dat elk van jullie het hele gebeuren op jullie eigen manier en tempo zullen moeten gaan verwerken. Begrip hebben en mild zijn  voor jezelf en elkaar is dan belangrijk.

• Leren leven en omgaan met de angst voor de terugkeer van kanker is vaak moeilijk. Misschien helpt het je te bedenken dat de angst eigenlijk de angst voor het dood gaan is, voor het niet weten hoe lang je zult hebben en de angst dat dit misschien wel kort zou kunnen zijn. In jouw geval gaat het dan om het moeten verliezen van je lief, maar vaak laat kanker je ook het besef krijgen van je eigen sterfelijkheid. En bedenk dan verder dat eigenlijk niemand  weet wanneer het einde komt en eigenlijk iedereen die angst zou kunnen hebben. Dat jullie het meer hebben komt doordat het besef ervan “Je kunt zomaar ziek worden of wat krijgen waardoor je dood zou kunnen gaan” in jullie nog stevig aanwezig is door wat er allemaal gebeurt is. Dit besef zal vooral tijd nodig hebben om wat te slijten en minder duidelijk aanwezig te zijn.
• Dan zou je jezelf kunnen afvragen wat jou zou kunnen helpen om beter met deze angst om te gaan. Het komt misschien wat raar over voor sommigen van jullie, maar je zou je kunnen gaan afvragen wat het doodgaan minder erg zou maken, zodat je ook minder angstig zou hoeven te zijn. Je weet immers dat het moment toch ooit eens zal komen, zoals voor iedereen. Ik vroeg mij dus af waarop ik als het moment daar is,  terug zou willen kunnen kijken,  Antwoorden als een waardevol leven hebben gehad en dingen hebben gedaan waar ik blij en tevreden op terug kan kijken. Het maken van deze site en het blij worden van het kunnen helpen en ondersteunen van naasten van mensen met kanker is bijvoorbeeld zoiets voor mij. 
• Misschien is het onder ogen zien van je angst te moeilijk voor je, of  voel je dat je daar gewoon nog niet aan toe bent.  Stel het dan uit. Probeer dan te blijven doen wat je normaal gesproken doet en doe dingen waar je normaliter blij van wordt en die je energie geven.
• Probeer meer te leven in het moment, met de dag. Minder focus op de toekomst en daarmee ook op de angst. Meer hierover kun je lezen bij leven met onzekerheid.

leestips

• Kanker in het nieuws, schoon en een stressstoornis  blog door Kitty op ‘Als kanker je lief is’ over dat uit onderzoek blijkt dat veel schoon verklaarde kankerpatiënten een posttraumatische stressstoornis ontwikkelen.
• Rouw en verlies blog door Kitty op ‘Als kanker je lief is’ over het proces van rouw en verlies. Zowel het verlies van de onbevangenheid als voor de kanker, een verbroken relatie als ook het overlijden worden hierin genoemd.
• Leven met onzekerheid blog door Kitty op ‘Als kanker je lief is’ over het leren leven met de angst voor terugkeer. 
• Kanker en reacties blog door Kitty op ‘Als kanker je lief is’ over de reacties van anderen in je omgeving.