Kanker verandert de balans en de rollen
Als je een relatie hebt met elkaar is er een emotionele band. Je bent gehecht geraakt aan elkaar. Bij elke relatie zijn er van die bijzondere eigenschappen die je bij elkaar vindt. Die je warme gevoelens geven als je daaraan denkt of ernaar kijkt. Het zorgzame van je lieve partner, vader/moeder, opa, zus, vriendin, ……. de humor of het tedere, die blik en zelfs ook het humeurige van je lief kunnen je bekoren. Dat hoort bij het houden van elkaar en gek zijn met elkaar. En daardoor ontstaan er in elke relatie ook rollen. Het is geven en nemen. En met kanker verandert jullie balans en jullie rollen.
De naaste en de rol van verzorgende.
Met kanker veranderen de rollen in jullie relatie. In praktische zin, omdat taken veranderen. Omdat het nodig is, omdat jij dat wilt, of ook omdat je lief je er om vraagt. Maar ook omdat je nu eenmaal aanwezig bent en je lief een aantal taken niet meer zelf kan. Misschien wil je ook gewoon vaker langs gaan, als jullie niet bij elkaar wonen of steun bieden door regeltaken over te nemen. Meedenken, meekijken en jezelf informeren over de kanker van je lief en de mogelijke behandeling, bijvoorbeeld. Een belangrijke verandering in de rollen is dat je zorg voelt en overneemt voor je dierbare met kanker. De rol van verzorgende aanneemt, vaak heel vanzelf en vanzelfsprekend. Het kan goed zijn dat je doordat je je zorgen maakt en angstig bent, je juist hard bezig gaat met het zorgen voor je dierbare. Over naasten van mensen met kanker hoor je vaak dat zij zich wegcijferen en al hun energie in de zorg voor hun dierbare steken. Begrijpelijk en voor korte tijd is dat ook geen probleem, maar als het wat langer duurt kan een naaste zichzelf voorbij gaan hollen. Dan kunnen er klachten ontstaan, zoals vermoeidheid, piekeren, slecht slapen. En als het langer aanhoudt kunnen psychische problemen als “overspannen raken” en uiteindelijk ernstige problemen ontwikkelen, zoals de zogenoemde angst- of piekerstoornis, depressie en/of burn-out verschijnselen. Te druk zijn en teveel taken op je nemen, kan dus averechts gaan werken.
Verandering van de normen in jullie relatie
Naast de praktische taken zijn er ook veranderingen in de normen binnen jullie relatie, die jullie positie ten opzichte van elkaar ook kunnen veranderen. De mate van afhankelijk zijn van elkaar met name. De dingen die jullie al dan niet uitgesproken belangrijk vinden in jullie relatie en gewend zijn kunnen veranderen. Bijvoorbeeld over de vrijheid die je elkaar geeft en gewend bent te hebben, de ruimte voor een eigen leven in jullie partner relatie. Of dat je respect hebt voor je ouders en je niet hoort te zeggen wat jij vind dat ze wel of niet moeten doen . Dit vraag aanpassing en kan onwennig aanvoelen. Voorbeeld: Jij als verzorgende voor jouw zieke ouder. “Mam, ik wil nu echt dat je gaat proberen deze boterham op te eten” en de lichtelijke frustratie die je daarbij voelt. Jouw moeder die het misschien onwennig of niet prettig vind dat haar zoon of dochter haar wil gaan vertellen wat ze wel of niet moet doen en misschien daardoor ook kribbig of verdrietig wordt. Jouw machteloosheid en misschien ook schuldgevoelens omdat je merkte dat je gefrustreerd werd en de reactie van je moeder je raakt. En dat je dan weer beseft wat een sterke en onafhankelijk persoon jouw moeder eerder nog was. Zo zijn er talloze voorbeelden te bedenken. Dit voorbeeld is er één om te laten zien hoe de rollen emotioneel en op gebied van positie kunnen veranderen. En het kan zijn dat deze verandering niet veel problemen geeft, maar het is onwennig en emotioneel vaak zwaar. Zowel voor jou als ook voor je lief met kanker.
Kanker kan iemand ook veranderen
Verbittert maken en zich anders laten gedragen dan je gewend was. Ook dat is dan een verandering die veel aanpassingen vraagt. Als (ex)kankerpatiënt vind ik wel dat er altijd twee zijn in een relatie en het aanpassen aan elkaar dan ook van twee kanten zou moeten komen. De kankerpatiënt heeft hier ook een taak en een rol in. Verbittert, sacherijnig en egocentrisch gedrag is misschien begrijpelijk, maar niet fair voor jou als naaste. Door jullie beiden zou er gestreefd moet worden naar wederzijds begrip en respect.
Tips
- Pas op dat je jezelf niet voorbij gaat hollen. Vraag je geregeld af hoe het met je gaat en zorg dat je momenten hebt waarop je je even kunt ontspannen of afleiding kunt vinden.
- Vraag hulp als je teveel taken hebt of je het gevoel krijgt dat ze te zwaar voor je worden. Vaak zijn er wel mensen in je omgeving die wel wat van je willen overnemen.
- Probeer open en eerlijk te blijven tegen jezelf. Voel je niet schuldig en probeer jezelf niet groter of anders voor te doen dan je echt bent. Het is belangrijk dat je stabiel en in je kracht blijft, dan kun je ook je lief het beste steunen en daarom is goed voor jezelf zorgen ook heel belangrijk.
- Praten over je relatie en jouw gevoelens met jouw dierbare kan heel verhelderend zijn voor jullie allebei. Zoek daarvoor een juist moment op, of probeer zo’n moment te creëren. Het geeft vaak wederzijds begrip en voorkomt dat frustraties kunnen gaan opstapelen. Blijf daarbij bij jezelf, bij hoe het voor jou is, wat jij ziet, denkt en voelt en probeer te vermijden dat je gaat invullen voor de ander of verwijten te uiten naar de ander. Om zo een openhartig gesprek te kunnen hebben met elkaar. Soms kunnen er dan hele mooi, waardevolle en intieme gesprekken uit komen.
- Probeer je ook te focussen op fijne dingen die je samen zou kunnen doen. Fijne herinneringen ophalen, samen er even uit gaan, eendjes voeren, al naar gelang wat bij jullie past en mogelijk is. En wat dan een glimlach op jullie beider gezicht tovert.
- Kijk ook welke steun je voor jezelf nodig hebt of goed zou kunnen gebruiken. Mensen in je omgeving om mee te kunnen praten misschien of die wat taken van je zouden willen overnemen of met wie je de zorg wat zou kunnen delen. Het is belangrijk om goed voor jezelf te blijven zorgen, niet alleen voor jezelf, maar juist ook voor jouw dierbare. Als jij of jou lief zich goed voelt gaat het ook ietsje beter met de ander en andersom.